Weerstand: ontdek waar het vandaan komt en los het op

Weerstand, we hebben er regelmatig mee te maken.

We weten allemaal dat het belangrijk is om gezond te eten en genoeg te bewegen en toch doen we het vaak niet. We nemen ons voor om te veranderen, houden ons nieuwe gedrag een week vol en dan gooien we het bijltje er weer bij neer.

Hoe komt dat toch? Waarom kunnen we toch zo’n weerstand voelen bij gedragsverandering? En natuurlijk nog belangrijker: hoe kunnen we die weerstand overwinnen en die verandering wél volhouden?

In deze blog vertel ik daar graag meer over. Je komt onder andere te weten:

• Waarom het zo’n uitdaging kan zijn om te veranderen
• Welke 6 typen basisbehoeften we hebben
• Welke 3 typen weerstand er zijn
• Hoe veranderingen kunnen conflicteren met je basisbehoeften
• Hoe je om kunt gaan met weerstand en er voor kunt zorgen dat je gedragsverandering wél volhoudt

Vraag en antwoord over weerstand

1.Wat is weerstand?

Volgens de Dikke van Dale kun je weerstand zien als verzet of tegenstand. Het is een kracht waardoor een andere kracht wordt tegengewerkt. In het geval van gedragsverandering zorgt weerstand ervoor dat alles bij het oude blijft.

2.Welke typen weerstand zijn er?

Er zijn 3 typen weerstand: reactance (opstandigheid), sceptisisme en inertia (energiegebrek). Verderop in dit blog lees je daar meer over.

Waarom is het zo’n uitdaging om te veranderen?

Iedereen heeft gedragspatronen die hij wel zou willen veranderen. Misschien wil je graag 2 keer per week hardlopen, meer boeken lezen, elke ochtend 10 minuten yoga doen of wil je wat minder vaak op je telefoon kijken.

Of misschien wil je je eetgedrag veranderen. Zo zou ik persoonlijk wel wat minder ijsjes willen eten.

Maarja, dan schijnt het zonnetje zo lekker, verveel ik me een beetje en loop ik langs zo’n 5 ijssalons (echt waar, ik woon namelijk midden in de stad) en dan heb ik zo alweer een ijsje in m’n hand!

Oeps.

Heerlijk hoor, maar het voelt ook een beetje alsof ik dan weer ‘gezwicht’ ben. Waarom lukt het me niet om vol te houden?

Gedragsverandering is behoorlijk complex, omdat er heel veel factoren meespelen.

Je omgeving is daar bijvoorbeeld een van. Je kunt ook denken aan een onrealistische tijdsinschatting, een lastige politieke of economische situatie of klimaatfactoren. Zo zijn er nog veel meer. Deze dingen kunnen allemaal variëren.

Wat daarnaast ook altijd een rol speelt bij verandering is innerlijke weerstand ten op zichte van de verandering. Om dit goed te kunnen begrijpen, moet je eerst iets weten over de menselijke basisbehoeften.

Onze 6 basisbehoeften

We hebben allemaal bepaalde basisbehoeften, dingen die er voor ons als mens toedoen. Het zijn de dingen die ons drijven, de redenen waarom we doen wat we doen.

Tony Robbins (bekend door zijn vele boeken, events en de Netflix documentaire ‘I am not your Guru’) onderscheid de volgende 6 basisbehoeften.

• Zekerheid: De zekerheid dat je pijn kunt vermijden en plezier kunt hebben. Het is het gevoel van veiligheid.
• Varieteit: Het vinden van uitdaging, spanning, verandering, nieuwe prikkels en vrijheid.
• Significantie: Het gevoel dat je uniek of belangrijk bent, dat je er toe doet, dat je gezien wordt. Je wil opgemerkt worden.
• Connectie: Een gevoel van verbondenheid en liefde.
• Groei: Groei in capaciteiten, kennis en begrip.
• Bijdrage: Het gevoel dat je iets bijdraagt aan de wereld.

Hier kun je de Ted Talk bekijken, waarin hij deze basisbehoeften verder toelicht.

Ieder mens heeft al deze basisbehoeften in zich. Het varieert per persoon welke basisbehoeften sterker aanwezig zijn. Dit heeft onder andere te maken met je ontwikkeling in je vroege jeugd.

3 typen weerstand

Wanneer we ons gedrag proberen te veranderen, dan kan het dat dit gedrag in conflict komt met onze basisbehoeften.

Aangezien die basisbehoeften zo belangrijk zijn, kun je je voorstellen dat het moeilijk is om te veranderen als deze in het geding komen.

In de psychologie wordt onderscheid gemaakt in de volgende 3 typen weerstand:

Reactance – opstandigheid

Deze weerstand uit zich in irritatie, boosheid of opstandigheid. Het ‘Je pakt me iets af’ gevoel. Voor je gevoel komt deze gedragsverandering van buiten af en ‘moet’ jij bijvoorbeeld vaker gaan hardlopen van je man in plaats van van jezelf.

Je ervaart dan misschien de gedachte ‘ik moet helemaal niks, ik bepaal dat zelf wel’.

Dat komt omdat je je berooft voelt van je vrijheid. Het raakt aan je basisbehoefte naar variëteit.

Scepticisme – scepcis

Deze weerstand uit zich in twijfel, onzekerheid of tegenargumenten.

Je twijfelt over de ‘inhoud’ van de verandering en stelt daar vragen bij.

Stel je wil een marathon lopen, dan twijfel je misschien of je het wel echt kan, of het wel voor jou is weggelegd.

Het kan ook dat een ander jou probeert te overtuigen en jij die ander niet gelooft. Dit komt omdat iets onbekend is.

Scepticisme raakt aan je basisbehoefte van zekerheid.

Inertia – energiegebrek

Deze weerstand uit zich in energiegebrek. Je wil wel, maar je doet het niet. Je ploft op de bank met Netflix in plaats van je hardloopschoenen aan te trekken en naar buiten te gaan.

Een energiegebrek kun je hebben omdat je echt fysiek te moe bent, maar ook doordat je eigenlijk geen zin hebt. Je verzet je tegen de verandering.

In het geval dat de verandering van buitenaf komt, kun je hier het ‘waarom zou ik veranderen’ gevoel krijgen.

Deze is iets minder duidelijk en kan aan meerdere basisbehoeften raken. Als je het heel belangrijk vindt om bij te dragen aan de wereld, geef je misschien te veel en hou je daardoor weinig energie over.

Het kan ook aan je behoefte van zekerheid raken, omdat je wil dat alles hetzelfde blijft.

Zo ga je om met weerstand en kun je verandering wel volhouden

Als je begrijpt waar je weerstand vandaan komt, is dat natuurlijk al stap 1 . Het begint altijd met bewustwording.

Het hangt van het type weerstand af, wat je het beste kunt doen om de gedragsverandering vol te houden.

Reactance – opstandigheid

Deze verandering gaat eigenlijk meer over de ander. Als jij wil dat iemand anders verandert kun je kijken naar de manier waarop je je boodschap brengt. (Overigens kun je een ander niet echt veranderen, maar wel motiveren of inspireren).

Geef iemand een suggestie zodat de persoon in kwestie nog steeds voelt dat hij de vrijheid heeft om zelf te kiezen.

In plaats van te zeggen ‘je moet gewoon wat meer gaan hardlopen’ kun je ook zeggen ‘zou het misschien voor je kunnen werken als je meer gaat hardlopen?’.

Het kan ook helpen om het verzoek kleiner te maken, daarmee wordt de verandering minder groot en roept het minder weerstand op. Denk aan: een marathon rennen of 10 minuten rennen ;).

Het kan ook helpen om de weerstand te erkennen, begrip te tonen en te laten blijken dat je snapt dat de ander niet op de verandering zit te wachten.

Scepticisme – scepcis

Je kunt deze weerstand aangaan door om te denken en je mindset te veranderen. Bijvoorbeeld met positieve affirmaties of door te visualiseren.

Het kan ook helpen om de stappen kleiner te maken, zodat het wél haalbaar voelt. Wederom: 10 minuten hardlopen voelt haalbaarder dan direct een marathon rennen ;).

Je kunt ook op zoek gaan naar iemand die de verandering die jij wilt al heeft ondergaan. Je kunt deze persoon dan modelleren. Dat betekent dat je het gedrag van die persoon observeert en het gedrag overneemt.

In het geval dat je een verandering bij een ander probeert te stimuleren, kan het zin hebben om garanties te geven of ervaringen van anderen te delen.

Inertia – energiegebrek

Bij deze weerstand is het belangrijk om je intrinsieke motivatie te vinden. Waarom wil je dit veranderen? Hoe sterker je intrinsieke motivatie is, hoe makkelijker het gedrag vol te houden is.

Het kan ook helpen om de drempels te verlagen en de stappen kleiner te maken. In het geval van hardlopen (in de ochtend): leg bijvoorbeeld je sportspullen alvast klaar naast je bed, zodat je dat direct ziet zodra je opstaat.

Het geheim achter weerstand: wees lief voor jezelf en hou vol

Als je wil veranderen, dan kan dus heel slim zijn om eens te onderzoeken waar je weerstand precies vandaan komt. Zo heeft mijn ijsjes-verandering die ik noemde waarschijnlijk te maken met inertia, de wil om te veranderen is denk ik niet groot genoeg ;).

Denk goed na wat precies je doel is en hoe je daar wil komen. Er zijn meer wegen die leiden naar Rome :).

Daarnaast ook een kleine side note: soms mag je ook gewoon iets minder streng zijn voor jezelf en is het ook oke zoals het is. Er is namelijk niks mis met een avondje bankhangen (of een ijsje op z’n tijd ;)).

Je kunt dit bijvoorbeeld oefenen met compassie. In de video hieronder geeft Mel 3 tips voor meer compassie.

Hoe werk jij eigenlijk aan het verbeteren van je weerstand? Laat het me weten in een reactie hieronder!

---

Dit is een gastblog van Jorine Kuilman van Jorinekuilman.nl