Hoe Yoga helpt bij een overprikkeld zenuwstelsel

Veel mensen hebben bewust of onbewust last van een overprikkeld zenuwstelsel. Zij beoefenen Yoga omdat ze gezonder willen zijn. Logisch, het is een van de belangrijkste redenen om op de mat te stappen.

Gezond zijn is soms zichtbaar aan de buitenkant, maar sommige dingen zijn minder goed zichtbaar. Een daarvan is je zenuwstelsel. En je zenuwstelsel heeft een sleutelrol bij het beoefenen van Yoga.

De hoogste tijd om daar iets meer over te ontdekken vind je niet?

In dit nieuwe blog lees je meer over je zenuwstelsel, waarom veel mensen een overprikkeld zenuwstelsel hebben en uit balans zijn en hoe Yoga hierbij kan helpen.

Wat is je zenuwstelsel eigenlijk?

Je zenuwstelsel bestaat uit een netwerk van zenuwen. Op de website van Menselijk-lichaam wordt de functie van het zenuwstelsel mooi verwoord:

“Het zenuwstelsel heeft twee basisfuncties: het opnemen en verwerken van informatie en het in gang zetten en sturen van bewegingen via gerichte spierarbeid. Het verbindt alle delen van het lichaam onderling; vergelijkbaar met een veelvuldig vertakt, onvoorstelbaar groot en vernuftig werkend telefoonnet. Het is in staat alle cellen zodanig te beïnvloeden dat ze hun taken op tijd, in de juiste volgorde en op de juiste manier uitvoeren. Daarbij worden ook automatisch beslissingen genomen, bijvoorbeeld of een opgave dringend is en voorrang moet krijgen of dat ze van een tweede rangorde is.”

Je kunt je zenuwstelsel dus zien als een groot communicatienetwerk. Dit communicatienetwerk pikt informatie op en stuurt het door heel je lichaam.

Binnen je zenuwstelsel communiceren zenuwcellen (neuronen) met elkaar via elektrische signalen.

Hieronder zie je een schematische weergave van ons zenuwstelsel.

Ik zal je niet vermoeien met een hele uiteenzetting over alle functies van het zenuwstelsel. Maar waar je wel even naar moet kijken is het autonome zenuwstelsel en de onderverdeling tussen het sympathische gedeelte en het parasympathische gedeelte.

Sympathische vs. Parasympathisch

Je autonome zenuwstelsel bestaat uit je sympathische zenuwstelsel en je parasympathische zenuwstelsel.

Kort gezegd regelt het parasympatische zenuwstelsel alles wat met ontspanning te maken heeft en het sympathische zenuwstelsel alles wat met inspanning te maken heeft.

Je kunt deze twee onderdelen dus zien als het gaspedaal en het rempedaal van je lichaam.

Wanneer is je zenuwstelsel uit balans?

Wanneer je als mens in balans bent, functioneren deze twee delen van het zenuwstelsel naar behoren. Je kunt in actie komen wanneer het nodig is, en daarna kan je lichaam weer ontspannen en herstellen.

Uit balans zijn, betekent vaak dat een van deze twee delen van het zenuwstelsel overactief is. Je lichaam schakelt niet meer goed tussen het sympathische zenuwstelsel en het parasympathische zenuwstelsel.

Bij overprikkeling van het zenuwstelsel is het zo dat het sympathische gedeelte teveel getriggerd wordt. Dit heeft stress en spanningen als gevolg.

Wanneer we spreken over een overprikkeld zenuwstelsel, komt er in feite meer informatie binnen dan dat er door je zenuwstelsel verwerkt kan worden. Veel mensen die last hebben van hooggevoeligheid (HSP) hebben hier bijvoorbeeld last van.

Het communicatienetwerk (de zenuwcellen die met elkaar communiceren) is in feite overbelast waardoor de communicatie niet optimaal verloopt en je lichaam uit balans raakt.

Omdat we in een wereld leven waarin we bijna constant overprikkeld worden door smartphones, reclame, televisie, emails, appjes, social media updates en noem het maar op, hebben steeds meer mensen last van een overprikkeld zenuwstelsel.

Door de overprikkeling van het zenuwstelsel, vinden veel mensen het moeilijk om weer terug te schakelen naar de ontspanningsmodus. De prikkels en informatie blijft door hun hoofd gaan waardoor er een onrustig en gejaagd gevoel ontstaat en ze niet meer kunnen ontspannen.

De symptomen van een overprikkeld zenuwstelsel

• Weinig energie
• Niet goed kunnen focussen
• Stress
• Chronische vermoeidheid
• Slaapproblemen
• Burn-out klachten
• Prikkelbaar
• Hoge en onregelmatige ademhaling
• Hoge bloeddruk
• Hartkloppingen

De symptomen van overprikkeling moet je serieus nemen en goed naar je lichaam luisteren.

Hoe Yoga helpt bij een overprikkeld zenuwstelsel

Invloed van de ademhaling op je zenuwstelsel

De ademhaling speelt een sleutelrol bij Yoga.

De ademhaling wordt gereguleerd door het autonome zenuwstelsel. Dat betekent dat het automatisch gaat. Je hoeft er dus niet bij na te denken. En dat is maar goed ook…. ;-).

Ondanks dat de ademhaling automatisch geregeld wordt, kun je de ademhaling deels beïnvloeden. Je kunt bijvoorbeeld sneller gaan ademen of langzamer. Of hoog in de borst, of laag in de buik.

En dit is een erg belangrijk gegeven. Want doordat we de ademhaling kunnen beïnvloeden, kunnen we dus ook in beperkte mate toegang krijgen tot ons zenuwstelsel.

Door rustiger te gaan ademen (laag in de buik, lange uitademingen, via de neus) activeren we het parasympathische zenuwstelsel. Je geeft je lichaam zo een seintje dat het niet overactief hoeft te zijn, en dat het kan herstellen en ontspannen. Een overprikkeld zenuwstelsel komt op deze manier tot rust.

Simpel, maar ontzettend effectief.

(In deze blog geven we je verschillende oefeningen voor wanneer je een te hoge ademhaling hebt.)

Invloed van Yoga asanas op je zenuwstelsel

Ook asanas (houdingen) hebben een invloed op je zenuwstelsel. Zo zijn er houdingen die het sympathische gedeelte stimuleren en houdingen die het parasympathische gedeelte stimuleren.

Dit komt overeen met het Yin – Yang principe. Of zon – maan. Of Ha – tha. Vrouwelijke energie en mannelijke energie. Etc.

De ene is niet beter dan de ander. Je hebt ze allebei nodig. Maar omdat we vandaag de dag zoveel stress en prikkels hebben, zou een Yogales vooral gericht moeten zijn op het activeren van het parasympathische zenuwstelsel.

Dit betekent niet dat we andere houdingen weg moeten laten. Ook die heb je nodig. Het gaat er niet om dat je alleen maar kunt ontspannen, maar dat je lichaam leert om bewust te ontspannen en inspannen op momenten dat je het nodig hebt.

“Een gezond lichaam en zenuwstelsel kan goed schakelen tussen sympathisch en parasympathisch.” – Rolf

Diepe achteroverbuigingen stimuleren het sympathische zenuwstelsel. Vooroverbuigingen en gedraaide houdingen stimuleren het parasympathische zenuwstelsel.

Zo heeft elke asana die je uitvoert dus een effect op je zenuwstelsel, op je lichaam, geest en energie.

Een les kan ontzettend pittig zijn, maar kan alsnog in ontspanning en in balans worden afgesloten door vooroverbuigingen, twists, savasana en meditatie op het einde te doen. Dit helpt om een overprikkeld zenuwstelsel te kalmeren.

Daarnaast hebben asanas ook een reinigend en detoxerend effect op je lichaam. Dit betekent dat het netwerk waaruit je zenuwstelsel bestaat minder weerstand heeft en effectiever kan communiceren.

Invloed van meditatie op je zenuwstelsel

Je kunt misschien inmiddels al wel raden dat mediteren ontzettend effectief is bij een overprikkeld zenuwstelsel.

Door te mediteren keer je de aandacht naar binnen. Met andere woorden, je vermindert de prikkels die van buiten komen waardoor je zenuwstelsel minder informatie te verwerken heeft en tot rust kan komen.

Met behulp van visualisaties, ontspanningsoefeningen en de ademhaling kun je tijdens een meditatie op een hele effectieve manier het parasympathische zenuwstelsel activeren en tot rust komen.

(Wil je een betere meditatie? Lees dan deze tips!)