Kapha dosha handleiding – een compleet overzicht

Kapha dosha, wat is dat precies?

In deze reeks blogs kijken we naar de 3 verschillende dosha’s. De dosha’s komen meestal niet aan bod in een yogales maar hebben wel degelijk met yoga te maken.

Dosha is een begrip uit de Ayurveda.

Volgens de Ayurveda is ieder mens een combinatie van de vijf elementen: lucht, ruimte, vuur, water en aarde. De dosha’s bestaan uit een combinatie van deze elementen.

Daardoor ontstaan er 3 dosha types: vata (ruimte en lucht), pitta (vuur en water) en kapha (water en aarde).

Ieder mens heeft al deze 3 dosha’s in zich, in een eigen unieke combinatie. Deze combinatie wordt bepaald bij de conceptie en wordt ook wel je prakriti (natuur) genoemd.

Als je weet wat jouw unieke combinatie is en welke dosha bij jouw dominant is, dan geeft dat inzicht in het type persoon dat je bent.

Door je voeding, yogavorm en leefstijl hierop aan te passen zul je je gebalanceerder en gezonder gaan voelen!

In deze blog leg ik je graag meer uit over:

• De dosha’s in het algemeen
• Wat de kapha dosha precies is
• Kapha kenmerken
• De relatie tussen voeding en kapha dosha
• De relatie tussen yoga en kapha dosha

Daarnaast vind je in deze blog ook een link naar een test om er achter te komen wat jouw dosha combinatie is. Benieuwd? Lees dan snel verder!

Wat is de kapha dosha?

De kapha dosha heeft betrekking tot de elementen water en aarde.

Kapha wordt vertaald als ‘dat wat verbindt’. Structuur, stabiliteit en verbinding staan bij deze dosha centraal.

Kapha energie wordt wel eens vergeleken met de winter. Het is de zware, dichte, beschermende en rustige energie die belangrijk is voor herstel en behoudt van energie.

Bij disbalans van de vata en pitta dosha, kan de aardende kracht van kapha de balans herstellen.

Kapha vind je in alle structuren en smeringsmiddelen in het lichaam. Smering klinkt misschien gek, maar denk daarbij bijvoorbeeld aan de smering die nodig is om gewrichten soepel te houden.

Ook het soepel houden van de huid hoort hierbij. Je kan het ook zien als een soort ‘lijm’ dat alles bij elkaar houdt.

Voor structuur kun je denken aan alle spieren en weefsels die ons bij elkaar houden. Ook celvorming is een belangrijke functie van de kapha energie.

Je vindt deze energie voornamelijk in de borst, keel, longen, slijmvliezen, hoofd, lymfen, vetweefsel en bindweefsel.

Kenmerken kapha dosha

Elke dosha heeft zijn eigen lichamelijke en geestelijke kenmerken.

Zoals gezegd heeft iedereen de 3 dosha’s in zich, alleen in andere verhoudingen. Bij de meeste mensen is er één of zijn er twee dosha’s van nature meer aanwezig.

Maar omdat iedereen álle dosha’s in zich heeft, is het dus niet zo dat álle kenmerken van jouw meest dominante dosha’s ook daadwerkelijk zichtbaar zijn in jou. Dit verschilt per persoon.

Ben je benieuwd wat jouw dosha type is? Op deze website kun je een test doen om hierachter te komen. Hou er wel rekening mee dat zo’n test nooit perfect is, maar dat het een indicatie geeft.

Hieronder zie je de kenmerken die horen bij de kapha dosha.

Lichamelijke kenmerken kapha:

• Zwaar en sterk gebouwd
• Komt gemakkelijk aan, moeilijker om af te vallen
• Goed uithoudingsvermogen
• Zachte, soepele huid
• Dik haar
• Langzame bewegingen
• Sterke tanden
• Diepe slaper

Geestelijke kenmerken kapha:

• Kalm
• Bedachtzaam
• Liefdevol
• Houdt van routine, niet van verandering
• Loyaal
• Geduldig
• Stabiel
• Neiging naar inflexibiliteit
• Spaarzaam

Bij kapha horen de begrippen: vochtig, koud, zwaar, langzaam, zacht, stabiel, statisch, plakkerig.

Balans en disbalans van kapha dosha

In een ideale situatie zijn de dosha’s in jouw lichaam met elkaar in balans. Dat betekent dat ze aanwezig zijn in de voor jouw unieke natuurlijke verhouding.

Als een specifieke dosha in jouw lichaam meer aanwezig is dan normaal, dan is deze dosha verhoogd en als een specifieke dosha in jouw lichaam minder aanwezig is dan normaal, dan is deze dosha verlaagd.

Beide situatie zorgen voor een disbalans in het lichaam.

Als kapha in balans is dan is er kracht, betrouwbaarheid, uithoudingsvermogen, geduld en stabiliteit. Ook het immuunsysteem werkt goed.

Als kapha uit balans raakt, dan ontstaat traagheid. Dit kan leiden tot een aversie van fysieke activiteiten. In het lichaam ontstaat stagnatie en verstopping, zoals overgewicht en vochtophoping.

Er kunnen ook allergieën ontstaan. Astma, hooikoorts, verkoudheid, diabetes en depressie kunnen daarmee gelinkt worden aan kapha.

Bij disbalans ontstaat er ook een neiging om aan dingen vast te houden, zoals banen of relaties, die de persoon niet langer dienen. Er is weerstand tegen verandering.

Kapha raakt uit balans door te veel en te vaak te eten (of door te eten om emoties niet te hoeven voelen), weinig beweging, te veel tijd binnenshuis door te brengen, uit de weg gaan van intellectuele uitdagingen en koud weer.

Om Kapha weer in balans te brengen kun je denken aan de begrippen droog, stimulerend en expressie.

Kapha in balans brengen met voeding

• Eet met mate
• Eet een licht ontbijt of sla het ontbijt over
• Neem vooral warm, droog, pittig en licht verteerbaar voedsel
• Eet vooral licht fruit (zoals appels en peren)
• Eet veel pittige en bittere groenten (zoals kool, knoflook, ui, spruitjes en bloemkool)
• Neem veel bonen, maar vermijd sojabonen
• Gebruik veel verwarmende kruiden, zoals gember, zwarte peper, chili, kurkuma, kardemom en venkelzaad
• Indien je noten of zaden wilt gebruiken, kies voor pompoenpitten en zonnebloempitten
• Wees matig met olie
• Eet met mate koolhydraten
• Wees matig met rauwkost en kies bij voorkeur pittige rauwkost zoals radijs
• Vermijd zout en zoet (suiker)
• Probeer vet gefrituurd voedsel te vermijden
• Vermijd drinken bij het eten (drink bij voorkeur liever ruim een uur voor of na het eten)

De kapha energie is vroeg in de ochtend en laat op de avond meer aanwezig. Daarom is het goed om zowel het ontbijt als het avondeten licht verteerbaar te houden en na het avondeten niets meer te eten.

Een kéér per week vasten, of alleen vloeibare sappen en soepen nemen, kan ook geschikt zijn voor kapha. Ook een wandeling maken na het eten heeft positieve effecten op balans van de kapha dosha.

Kapha in balans brengen met yoga

Aangezien de kapha dosha van nature iets trager en statischer is, zijn juist actievere dynamische vormen van yoga goed om balans te brengen. Vinyasa yoga bijvoorbeeld is erg geschikt.

Kies er bij voorkeur voor om yoga in de ochtend te doen tussen 6 en 10u, dit zorgt voor verwarming van het lichaam en geeft een energieboost. Beoefen yoga in een goed verlichtte ruimte of buiten in de zon. Licht heeft namelijk een stimulerend effect.

Zonnegroeten zijn erg effectief en veel staande poses zijn ook goed om te beoefenen. Daarnaast helpen achteroverbuigingen om ruimte te creeëren zodat de gestagneerde energie weer kan stromen. Buikspieroefeningen zorgen voor interne warmte.

Yoga, meditatie en pranayama oefeningen die fijn zijn voor de kapha dosha zijn onder andere:

Asana’s: zonnegroet en kameel
Meditatie: loop-meditatie
Pranayama: bhastrika
Affirmatie: ‘Ik ben onafhankelijk en vrij’

Wanneer de Kapha dosha dominant is bij jou heb je extra behoefte aan een regelmatige practice vanwege de fysieke en mentale voordelen. In de video hieronder vertel Rolf je hoe je dagelijks de mat op stapt 🙂

Overige richtlijnen die balans kunnen brengen

Vanwege de zware, langzame karakteristieken kan een activerende ochtendroutine bijdragen aan een goed begin van de dag. Yoga, wandelen, mediteren en schrijven kunnen hier bijvoorbeeld onderdeel van uitmaken.

Mediteren en schrijven kunnen helpen om gevoelens onder woorden te brengen en om deze ook los te laten, zodat je niet in gedachten en gevoelens blijft hangen.

Het is ook belangrijk om niet vast te blijven houden aan spullen, dus zorg dat je regelmatig opruimt en je huis opschoont.

Gedurende de dag is het goed om stimulatie, variatie en activiteit op te zoeken. Zoek een leuke hobby, leer iets nieuws, maak muziek, ga sporten, spreek met vrienden af, ga er op uit en doe nieuwe ervaringen op.

Dit helpt om een gevoel van sleur en neerslachtigheid tegen te gaan. Verder is het slim om op tijd naar bed te gaan en middagslaapjes te vermijden.

Net als bij vata, is het belangrijk dat je zorgt dat je warm bent en dat je je dus goed aankleed. Ook massages zijn goed.

In tegenstelling tot vata, is het voor kapha juist goed om te masseren zonder olie. Hierbij kun je bijvoorbeeld een borstel of zachte handschoen gebruiken om over je huid te strijken en zo de doorstroming in je lichaam te stimuleren.

Zo’n droge massage wordt in de ayurveda ook wel Garshana genoemd.

Ben jij er al achter wat jouw dosha type is en houd je er bewust rekening mee in je leven? Deel hieronder dan jouw ervaringen en tips!