Kumbhaka – ervaar de stilte van de adem

Kumbhaka, wat is dat precies?

Alles begint en eindigt met ademen. De ademhaling is een van krachtigste methoden om je systeem te boosten. Kumbhaka kan hier ook aan bijdragen.

Kumbhaka is het vasthouden van de adem. Het doel hiervan is om de prana, de vitale levenskracht, te controleren en beheersen.

Kumbhaka is een belangrijk onderdeel van veel Pranayama oefeningen en kan veel voordelen bieden. Het is echter niet altijd voor iedereen geschikt. Dus hoe doe je dit op een veilige manier en waar moet je precies op letten?

In dit blog gaan we dieper in op Kumbhaka. Zo kom je te weten:

• Wat kumbhaka is
• Waarvoor je kumbhaka kunt gebruiken
• Wat het verschil is tussen interne en externe retentie
• De link tussen de bandha’s en kumbhaka
• Pranayama oefeningen met kumbhaka
• Contra-indicaties kumbhaka

En nog veel meer! Lees je mee?

 

Vraag en antwoord

1.Kumbhaka, wat is het?

Kumbhaka is binnen de yogaleer een ademhalingstechniek, waarbij de adem voor een tijd wordt vastgehouden. Het is een methode om levensenergie te leren beheersen.

2.Wat betekent kumbhaka?

Kumba betekent zoiets als ‘pot’ of ‘vat’. Daarmee wordt het bovenlichaam vergeleken met een ‘vat vol met lucht’. Het betekent daarmee ‘breath retention’ of ‘het vasthouden van de adem’.

3. Wanneer gebruik je adem retentie?

Er ontstaat bij adem retentie een bepaalde kracht. Het zorgt voor activatie, het wekt energie op en stimuleert de chakra’s.

Deze kracht kun je leren gebruiken in het dagelijks leven. Het leren beheersen van deze kracht zorgt ervoor dat jij je dagelijks vitaler, energieker en fitter voelt.

Kumbhaka, wat is het en wat zijn de voordelen?

Kumbhaka is het vasthouden van de ademhaling. Het wordt toegepast in Pranayama oefeningen.

Het vasthouden van de ademhaling heeft een psychologisch doel. Het werkt namelijk zo dat als je ademhaling stil is, je geest ook stil is. Het is dus een manier om je geest tot rust te brengen.

Ook heeft het vasthouden van de adem een effect op de samenstelling van het bloed en kan het ervoor zorgen dat de waarden van het bloed weer normaliseren.

Wil je meer weten over Pranayama? In onderstaande video leer je er meer over.

De fases van de ademhaling en de 2 vormen van kumbhaka

Een natuurlijke ademhaling bestaat uit 4 fases: inademing, pauze, uitademing, pauze. Die pauzes zijn subtiel. Het betekent niet dat we de adem bewust vasthouden, maar het is een moment van rust voor de volgende in- of uitademing.

In een Pranayama oefening kun je die pauzes bewust langer maken. Je houdt de adem dan dus vast. Er zijn twee vormen van kumbhaka.

Antar kumbhaka

Antar kumbhaka, betekent dat je de adem intern vasthoudt. Je ademt dus helemaal in en houdt dan de adem vast met volle longen. Dit wordt ook wel interne restrictie of retentie genoemd.

Bahir kumbhaka

Bahir kumbhaka, betekent dat je helemaal uitademt en dan met lege longen de adem vasthoudt. Dit wordt externe restrictie of retentie genoemd.

De link tussen kumbhaka en de bandhas

De ademhaling staat in nauwe verbinding met de bandhas. Bandhas kun je vergelijken met energiesloten in het lichaam. Bandhas stimuleren hiernaast ook de chakra’s.

Tijdens het vasthouden van de ademhaling kunnen de bandhas geactiveerd worden. Zeker in het begin is het raadzaam om onder begeleiding te leren hoe je de verschillende bandhas kunt activeren.

Tijdens het vasthouden van de ademhaling en het activeren van de bandhas kun je als het ware energie vasthouden in bepaalde delen van het lichaam. Deze levensenergie kun je inzetten bij allerlei processen in het lichaam.

Bij antar kumbhaka wordt de kin vaak naar de borst gebracht. Hierdoor wordt de jalandhara-bandha geactiveerd. Daardoor kan de energie niet via de keel naar buiten ‘glippen’.

Ook het perineum wordt vaak aangespannen om ervoor te zorgen dat de energie niet weg kan via het onderlichaam. Dit is de activatie van mula-bandha.

Bij Bahia kumbhaka wordt naast deze twee bandha’s ook nog uddiyana-bandha toegevoegd. Als alledrie de bandha’s geacctiveerd zijn wordt dit mala-bandha genoemd.

Pranayama oefeningen met kumbhaka

Er zijn verschillende Pranayama oefeningen waarbij je adem retentie kunt toepassen. Het is belangrijk om je te realiseren dat adem retentie nooit geforceerd met worden. Als je voelt dat je moet ademen, dan adem je weer.

Als je het gevoel hebt dat je moet happen naar lucht, dan heb je de adem te lang vast gehouden. Ook als je duizelig wordt of het heel warm krijgt dan hou je de adem te lang vast. Stop dan meteen en adem gewoon weer normaal.

Hieronder bespreken we een aantal oefeningen. Deze oefeningen kun je ook doen zonder het vasthouden van de adem.

Bhastrika pranayama

De bhastrika pranayama zorgt voor activatie van de spijsvertering, lever, milt en alvleesklier. Het zorgt vaak voor een gevoel van explosie van energie. Je doet de oefening alsvolgt:

• Leg je handpalmen op je bovenbenen
• Adem krachtig in naar je buik en span je buikspieren aan
• Adem krachtig uit door je neus
• De inademing is gelijk aan de uitademing
• Adem weer krachtig in naar je navel en span de buikspieren aan
• Herhaal 15 tot 20 keer
• Adem dan helemaal in en hou de adem vast (antar kumbhaka)
• Adem helemaal uit en adem weer op je normale tempo

Deze oefening kun je nog 2 keer herhalen.

Kapalbhati pranayama

Deze oefening staat ook wel bekend als de vuurademhaling. Tijdens deze oefening activeer je je energie en verlaagt het C02 gehalte in je bloed. De oefening voer je als volgt uit:

• Kom rechtop zitten
• Span de buikspieren aan en adem krachtig door je neus in
• Adem vervolgens weer krachtig door je neus uit direct na de inademing
• Als het ware kun je om de seconde in-, en uitademen, waarbij je de buikspieren aanspant
• Adem krachtig 20 tot 30 keer in-, en uit door de neus
• Adem vervolgens helemaal uit en hou de adem vast (Bahir kumbaka)
• Vervolgens adem je weer in een normaal ademrite.

Deze oefening kun je nog 2 rondes herhalen.

Nadi Shodhana pranayama

De afwisselende neusgatademhaling, wordt ingezet om lichaam en geest te kalmeren. Nadi Shodhana brengt balans en zorgt dat prana vrij door het lichaam kan stromen.

Deze oefening doe je meestal zonder adem retentie, maar hieronder beschrijven we een variatie met kumbhaka.

• Kom zitten in een comfortabele houding
• Plaats je rechterduim op je rechterneusgat en sluit deze af
• Adem 4 tellen diep in via je linkerneusgat
• Sluit beiden neusgaten af en hou de adem vast voor 4 tellen (antar kumbhaka)
• Adem via je rechterneusgat uit voor 8 tellen
• Adem dan in via je rechterneusgat voor 4 tellen.
• Sluit beiden neusgaten af en hou de adem vast voor 4 tellen (antar kumbhaka)
• Adem via je linkerneusgat uit voor 8 tellen

Herhaal dit zo’n 5 tot 10 minuten.

Contra-indicaties kumbhaka

Gebruik maken van de kracht van retentie is niet voor iedereen geschikt. Zo kun je deze oefening beter niet toepassen in de volgende situaties:

• Als je last hebt van een hartritmestoornis
• Als je menstrueert
• Wanneer je zwanger bent
• Als je last hebt van je bloedruk
• Wanneer er sprake is van problemen rondom darmen-, en buik
• Als je glaucoom hebt

Oefenen met Pranayama?

Wil je op een veilige manier oefenen met Pranayama? Op ons HWY practice platform vind je veel verschillende Pranayama oefeningen met begeleiding en uitleg.