Alles over de vagale tonus
Onze lichamelijke en geestelijke gezondheid is van verschillende factoren afhankelijk, maar de nervus vagus en daarmee de vagale tonus, speelt een wel héél belangrijke rol.
De nervus vagus is een zenuw die ons brein met onze darmen verbindt en heeft een invloed op zowat elk fysiologisch proces – van onze slaap tot onze emoties en onze honger. Allemaal omdat het ons autonome zenuwstelsel reguleert.
Wat is de functie van de nervus vagus, waarom is het zo belangrijk om de vagale tonus te versterken en hoe kan je dat doen? Allemaal vragen waar je in deze blog een antwoord op krijgt.
“Toen ik met yoga aan de slag ging, merkte ik dat ik veel meer invloed kon uitoefenen op mijn staat van zijn en hoe ik me voelde en hoe ik tegen bepaalde dingen aankeek. Een van de belangrijkste wetenschappelijke factoren bij yoga voor mij was het effect van yoga op het autonome zenuwstelsel.” – Rolf
Wat is de vagale tonus?
De vagale tonus geeft weer hoe goed de vagale zenuw functioneert. Werkt die zenuw niet goed? Dan gaat dat gepaard met specifieke gezondheidsproblemen, zoals we verder zullen zien.
Gelukkig bestaan er verschillende manieren om je vagale tonus te verbeteren en ook daar gaan we straks wat dieper op in.
Wat is de nervus vagus?
De nervus vagus is de meest ingewikkelde en langste zenuw van het menselijke lichaam en verbindt de hersenen met de darmen, maar heeft ook heel veel vertakkingen naar andere lichaamsdelen.
Denk maar aan de luchtpijp, het hart, de lever, de nieren en de longen.
De vagale tonus is grotendeels afhankelijk van hoe goed deze zenuw onderstaande taken uitvoert:
- Informatie versturen naar en van je brein, darmen en andere belangrijke organen.
- Het parasympathische zenuwstelsel besturen en activeren.
Het parasympathische zenuwstelsel is onderdeel van het autonome zenuwstelsel en omvat het bekende rest-and-digest response, of ‘rust en vertering’.
Dit is een lichamelijke en geestelijke staat van rust, waarin je lichaam de kans krijgt om te herstellen.
Dit in tegenstelling tot de zogenaamde fight-or-flight response, waarbij het sympathische zenuwstelsel actief is en je je in een staat van stress bevindt.
De nervus vagus heeft een rechtstreekse invloed op de werking van je parasympathische zenuwstelsel en dus ook op je slaap(kwaliteit), je humeur, je stressniveau en zelfs je vertering.
Een sterke vagale tonus is met andere woorden belangrijk voor een goede gezondheid!
Meer lezen over de nervus vagus? Klik dan hier.
Wil je meer weten over het parasympatisch zenuwstelsel? Kijk dan vooral even naar onderstaande video.
De voordelen van een sterke vagale tonus
Een sterke vagale tonus houdt in dat de nervus vagus ‘actief’ is en je parasympathische zenuwstelsel gemakkelijk activeert.
Mensen met een lage vagale tonus hebben daarom moeite om tot rust te komen, zelfs als de omstandigheden daartoe bijdragen.
Een sterke vagale tonus heeft veel voordelen. Zo zorgt het o.a. voor:
- minder stress
- minder angst(aanvallen)
- een beter humeur
- een diepere slaap
- minder ontstekingen
- een lagere bloeddruk en hartslag
Hoe verbeter je je vagale tonus?
Hoe sterker je vagale tonus, hoe meer in balans je bent – zowel lichamelijk als geestelijk. Er zijn verschillende manieren om je vagale tonus te verbeteren:
1. Deep breathing
Diep ademhalen vanuit je middenrif is misschien wel een van de belangrijkste hulpmiddelen om je vagale tonus te versterken.
De ademhaling wordt bepaald door het middenrif en de ribspieren, maar in een staat van stress komt die ademhaling hoger te liggen en gebruiken we meer onze schouderspieren.
En laat dat nu precies een beweging zijn die het sympathische zenuwstelsel activeert.
Deep breathing helpt om het zwaartepunt van de ademhaling weer naar beneden te brengen, waardoor je de nervus vagus activeert en dus ook het parasympathische zenuwstelsel.
In onderstaande video leer je hoe je de middenrif ademhaling goed kunt uitvoeren.
2. Meditatie
Meditatie is in de eerste plaats een goede manier om je ademhaling te verbeteren, maar het helpt ook bij het verminderen van geestelijke stress.
Door je te focussen op je lichaam, je gedachten hun plaats te geven en bijvoorbeeld mantra’s te zingen tijdens het mediteren, activeer je je nervus vagus en kom je gemakkelijker tot rust.
Zelf ervaren? Doe dan meteen mee met onderstaande meditatie.
3. Yoga
Ook yoga helpt tegen een lage vagale tonus en daar zijn verschillende redenen voor:
- Activatie parasympathische zenuwstelsel: Elke vorm van gematigd intensieve beweging activeert het parasympathische zenuwstelsel en yoga sluit daar perfect bij aan.
- Activiteit amygdala gaat omlaag: Yoga verlaagt de activiteit van de amygdala, het deel van het brein dat onder andere angstige herinneringen en emoties beheert.
- GABA wordt gestimuleerd: Aan yoga doen stimuleert de aanmaak van GABA (gamma-aminoboterzuur) in het lichaam, een belangrijke neurotransmitter die het zenuwstelsel tot rust brengt.
Daarbij is yoga voor veel mensen een goede manier om aan hun geestelijke balans te werken, juist omdat bij deze vorm van beweging het innerlijke centraal staat en er een band wordt gelegd tussen lichaam en geest.
Vooral rustige vormen van yoga, zoals yin yoga of yoga nidra, helpen de vagale tonus te versterken!
Yoga Nidra is een hele krachtige, en toch zachte, manier om het zenuwstelsel te kalmeren en de vagale tonus te versterken. Wil je het zelf ervaren doe dan mee met de online Yoga Nidra Cursus van de HWY Academy.
4. Koudetherapie
Vaak krijgen we te horen dat stress slecht is voor onze gezondheid, maar in feite is dat slechts gedeeltelijk waar. Stress heeft namelijk ook voordelen.
Korte periodes van stress kunnen ons sterker maken, zolang we daarna de kans krijgen om ons aan te passen op lichamelijk en geestelijk niveau. Koudetherapie is daar een goed voorbeeld van.
Koudetherapie houdt in essentie in dat je jezelf tijdelijk blootstelt aan extreem lage temperaturen, waardoor je lichaam een stressprikkel krijgt.
Als dit niet te lang aanhoudt, komt het lichaam daarna gemakkelijker tot rust, omdat kortdurende stress de nervus vagus stimuleert.
Dat is een van de redenen waarom zogenaamde contrastdouches (afwisselend koud en warm water) zo populair zijn tegenwoordig.
Aan de andere kant is het al genoeg om je gezicht een paar seconden in koud water te houden, want ook dat heeft een positief effect op je vagale tonus!
Benieuwd naar de voordelen van koud douchen? Ik leg ze in onderstaande video uit.
5. Probiotica
Aangezien de nervus vagus de verbinding vormt tussen brein en darmen, is het geen wonder dat de gezondheid van deze laatste een invloed heeft op je vagale tonus.
Hoe gevarieerder en gezonder het microbioom in je darmen, hoe sterker je vagale tonus.
Er zijn verschillende manieren om je microbioom te verbeteren, bijvoorbeeld met probiotica. Het kan dan gaan om probiotica in hun natuurlijke vorm (zoals gefermenteerde zuivelproducten), maar ook supplementen zijn een goede oplossing.
Eigen ervaringen
Rolf: Ik heb zelf ook ondervonden hoe het is om chronisch gestresst te zijn. Een aantal jaar geleden zat ik niet goed in m’n vel en had last van maagklachten. Nadat ik grondig onderzoek deed naar de oorzaak kwam ik erachter dat ik in die periode last had van chronische stress. In mijn geval raakte mijn spijsvertering ontregelt door de stress. Yoga, ademhaling, meditatie en koude training hebben mijn situatie enorm verbeterd.
Verbeter je vagale tonus, verbeter je gezondheid
Yoga, maar ook andere hulpmiddelen, zijn een nuttig wapen in de strijd tegen een lage vagale tonus en alle gezondheidsproblemen die dat met zich meebrengt.
Nu je wat meer weet over de werking van de nervus vagus, het zenuwstelsel en hoe je ze in balans brengt, is de eerste stap naar een gezonder lichaam en geest alvast gezet.
Wil je echt doorpakken? Start dan met het integreren van Yoga in je leven. Om die drempel zo laag mogelijk te maken, kun je met het HWY practice platform Yoga doen gewoon vanuit je eigen huiskamer, waar en wanneer jij maar wilt.
We vinden het altijd leuk om iets van onze lezers te horen, dus als je wat gehad hebt aan deze blog horen we dat graag van je in een reactie onder dit blog.
Dit vind jij ook leuk!
Yoga jezelf gezonder en gelukkiger 🧘♀️🤸
Schrijf je net als 2100+ mensen in voor de video lessen in onze online Yoga studio. Volg onbeperkt lessen waar jij je goed bij voelt en die bij het ritme van jouw dag passen. Start nu met beter voor jezelf zorgen.Begin direct
Yoga inspiratie mails 🙏
Er schuilt een ontzettend mooie Yoga filosofie achter de houdingen die je doet op de mat. Iedere week delen we via onze mailtjes inspirerende en krachtige inzichten uit deze Yoga filosofie met 50.000+ mensen. Je kunt deze mailtjes ook gratis ontvangen door je hieronder in te schrijven:Je kunt jezelf op ieder gewenst moment met een druk op de knop weer uitschrijven. Door op de knop hieronder te drukken ga je er mee akkoord dat we je gegevens met zorg verwerken volgens onze privacyverklaring.