Kijken met aandacht

Wist je dat mensen in een museum gemiddeld 7 (!) seconden naar een kunstwerk kijken?

Ik loop ook vaak zappend van beeld naar beeld, neem het vluchtig op, lees af en toe het bijbehorende bordje, en wil het liefst zo veel mogelijk zien in zo min mogelijk tijd. Musea hangen vol met werken van kunstenaars die iets willen uitdrukken en vertellen met hun creatie, maar die boodschap komt op deze manier vaak niet aan.

Wat zou er gebeuren als je net als bij Yoga en meditatie met een hele andere blik zou kijken, zonder oordeel, vanuit rust? Wat zou je dan zien?

In deze blog wil ik je graag wat tips geven over kijken met aandacht; een goede Mindfulness training.

In mijn zoektocht naar alles wat met ‘slow’ heeft te maken , hoorde ik een paar jaar geleden over ‘slow art’; een beweging die mensen wil prikkelen om heel bewust, met aandacht en vooral heel lang naar beeldende kunst te kijken.

Ik heb tijdens Slow Art Day een begeleide tour door het Cobra Museum in Amstelveen gemaakt en ervaren om op die manier naar kunst te kijken.

Door te kijken met aandacht zag ik natuurlijk veel meer door langer te kijken, maar dat zat niet alleen in de details die je meer opvallen. Ik merkte ook dat er op een veel subtieler, onbewust niveau iets gebeurde.

Er kwamen verhalen in m’n hoofd, ik zag verbanden, ik voelde echt iets bij het werk. Iets wat lang niet altijd in woorden was uit te drukken. Ik voelde iets wat ik ook wel eens ervaar tijdens mediteren. Het gevoel van contact, van verbinding.

Ik kom op dit moment met een gezin met jonge kinderen niet heel regelmatig in musea, maar het bijzondere effect van ‘lang naar iets kijken met aandacht’ is me bijgebleven.

Want kijken met aandacht kan je natuurlijk ook toepassen op hele andere objecten, zoals een boom, de lucht, een dier, maar ook je kinderen of je partner. Ook allemaal kunstwerkjes! 🙂

Ook tijdens een yogahouding of tijdens mediteren levert deze manier van ‘kijken’ je het meeste op.

Wanneer je de tijd neemt (met name bij Yin Yoga) observeer je je lichaam (en geest), zonder oordeel en vanuit een innerlijke rust en dat kan mooie inzichten opleveren. Ook tijdens meditatie ‘kijk’ je naar binnen, en vanuit een onbevangen en ontspannen blik zal je het meeste zien.

Je zoekt een makkelijke positie (liefst op een bankje als dat er is), met je benen stevig op de grond. Je houding is ontspannen en je adem is rustig. En dan ga je kijken. Naar het geheel. Naar de details. Naar het kleurgebruik, naar wat je ziet.

Je loopt wat dichterbij zodat je weer andere details opvallen, zoals de dikte van de verf in het geval van een schilderij, of materiaal dat is gebruikt. Wat zie je, wat voel je? Kijk onbevangen, zonder oordeel en neem de tijd. (En lees niet eerst het bordje!)

Dat kan een boom zijn, een tak met een bijzondere vorm, een steen of een bloem. Zoek een comfortabele positie om datgene wat je aandacht heeft getrokken goed te bekijken.

Eigenlijk doe je precies wat ik hierboven beschrijf bij een kunstwerk; je kijkt eerst globaal en dan steeds gedetailleerder. Je loopt er naar toe, raakt het aan, ruikt eraan, alsof het de allereerste keer is in je leven dat je een bloem/boomstam ziet. Verwonder je over de structuur, de kleuren en de schoonheid.

Zonder met elkaar te spreken, en voel de verbinding. Ik heb deze oefening tijdens opleidingen een paar keer mogen doen, en elke keer ben ik weer verrast door het effect. Het is ongelofelijk wat er gebeurt als je iemand zo lang aankijkt.

Bij iemand die je nog niet zo goed kent gebeurt er al iets bijzonders, dus je kan je voorstellen wat er gebeurt als je iemand die dichtbij je staat zo lang aankijkt. Want hoe vaak doe je dat nog? Bekijk maar eens dit filmpje. Er is zelfs een tv-programma gemaakt op basis van dit gegeven: Face to Face.

Mijn goede voornemen is om weer wat te doen met de derde tip, omdat ik merk dat ik juist personen die dichtbij me staan als vanzelfsprekend zie, en vergeet te kijken. Echt te kijken. Zonde!