De niyama Santosha en het dertigersdilemma

De niyama Santosha vinden we terug in de yoga sutra’s. Wat ik zo mooi vind aan Santosha, is dat ondanks dat deze uit de eeuwenoude Yogatraditie komt, het nog even relevant is als toen.

Ik merk dat bijvoorbeeld aan het klassieke dertigersdillema. Waarvan ik toch moet toegeven dat ik ermee te maken heb. Kinderen, trouwen, een huis kopen? Om me heen kondigt de ene na de andere vriendin een zwangerschap dan wel verloving aan.

Ik ben enorm blij voor hen en tegelijkertijd voel ik me, door alle levensveranderende beslissingen om me heen, ook wel eens onzeker. Moeten wij ook niet eens een huis gaan kopen?

Tja, wat dan eigenlijk? Dan kopen we een huis? Waarom wil ik dat eigenlijk? Denk ik dat ik gelukkig ben als ik eenmaal een huis gekocht heb? Ben ik dan volmaakt tevreden?

Volgens de tweede niyama Santosha oftewel ‘tevredenheid’, werkt dat niet zo. In deze blog leg ik dat graag aan je uit.

Wat is de niyama santosha?

Santosha betekent vrij vertaald tevredenheid. Het gaat om tevredenheid vinden in jezelf, ongeacht wat er om je heen gebeurt. De yama aparigraha, hebzuchtloosheid, is hier sterk mee verbonden. Tevredenheid is nodig om hebzuchtloos te kunnen zijn en hebzuchtloosheid is nodig om tevreden te kunnen zijn.

Het lijkt makkelijker om tevreden te zijn als alles voor de wind gaat. Je hebt net een compliment ontvangen van je baas over die ene opdracht, het lukt je om voor het eerst de hoofdstand te doen of je hebt een gezellig etentje met vrienden gehad. Dan ervaar je tevredenheid door fijne ervaringen.

Je kunt ook tevredenheid ervaren door materialistische zaken, zoals het kopen van een huis, een nieuwe auto of een vliegticket.

Ondanks dat het makkelijker lijkt om tevreden te zijn als alles om je heen goed lijkt te gaan, kun je jezelf nog steeds afvragen of je op zo’n moment echt volledig tevreden bent. Soms blijf je namelijk het gevoel houden dat er iets knaagt of mist.

Geluk buiten jezelf zoeken

Het probleem is, dat je je tevredenheid laat beïnvloeden door factoren buiten jou. Wat als je geen compliment krijgt van je baas, het niet lukt de hoofdstand te doen of je geen geld hebt voor een nieuwe auto? Kun je dan nog steeds tevreden zijn?

En wat als je je baan verliest of een dierbare ziek wordt? Dan is het toch raar om tevreden te zijn?

Niet helemaal. Natuurlijk voel je emoties zoals woede of verdriet, dat is niet meer dan logisch. Maar woede en verdriet zijn emoties, niet meer en niet minder. Net zoals bijvoorbeeld blijheid.

Als we spreken over tevreden en gelukkig zijn, is dat niet hetzelfde altijd blij zijn en je altijd comfortabel voelen. Het is neutraler dan dat. Als je het zo bekijkt kun je tevreden zijn en je verdrietig voelen tegelijkertijd. Of tevreden zijn en je blij voelen.

Ik zie tevredenheid als een staat van ‘zijn’ en emoties als ‘voelen’. Voelen kan veranderen, zijn niet.

Be content with what you have; rejoice in the way things are. When you realize there is nothing lacking, the whole world belongs to you – Lao Tzu

Tevredenheid in de praktijk

Leuk en aardig natuurlijk, maar in de praktijk is het behoorlijk moeilijk om in een continue staat van tevredenheid te verkeren. Er zijn gelukkig wel een aantal dingen die je daarbij kunnen helpen en waarmee je kunt oefenen.

Dankbaarheid

Elke dag bewust even stil staan bij dingen waar je dankbaar voor bent, kan je helpen om een meer tevreden gevoel te krijgen over je leven. Er is altijd wel iets te vinden. Een zonnestraal die op je gezicht valt, een glimlach van iemand op straat, een lief appje van een vriend of een warme douche nadat je flink bent natgeregend.

Door hierbij stil te staan merk je op wat er wél is in plaats van je te focussen op wat er niet is.

Verwondering

In yoga wordt weleens gesproken van een beginnersmind. Daarmee wordt bedoeld dat je zo neutraal mogelijk observeert, met een open houding, zonder verwachtingen. Het kan je heel erg helpen om in het ‘nu’ te zijn en alles wat zich op dat moment aandient met open armen te ontvangen.

Je kan dit bijvoorbeeld oefenen door een wandeling te maken in het park en puur en alleen te kijken naar wat je ziet. Ook op je yogamat kan je dit oefenen. Dit kun je doen door je te focussen op het proces in plaats van het doel.

Breng je aandacht naar je lichaam en adem en probeer je niet te laten leiden door wat je gister kon of wat je zou willen kunnen.

Vertrouwen

Durf te vertrouwen. Vertrouwen op jezelf en op datgene wat er op je pad komt. Alles is zoals het is, soms zit iets mee en soms zit iets tegen, dat hoort bij het leven. Weet ook dat alles altijd weer verandert, niets is voor eeuwig.

Vertrouwen in jezelf is een van de belangrijkste dingen in het leven en soms ook heel moeilijk. Als je hiermee wil oefenen, kun je dit bijvoorbeeld doen met affirmaties over vertrouwen.

Focus op jezelf

Het allerbelangrijkste dat je kunt doen om tevredenheid te ervaren, is naar binnen keren en naar jezelf kijken. Jezelf vergelijken met anderen levert je zo weinig op.

Dus ondanks dat het gras bij de buren misschien soms groener lijkt, bedenk dat die kleur eigenlijk nogal subjectief is. Wat voor de een groen lijkt, vindt de ander geel ?.

Zo geldt dat vast ook voor de dertigersdillema’s waar ik af en toe tegen aan loop. Als ik zelf maar tevreden ben, dan maakt het helemaal niet uit wat anderen om mij heen doen.

Dus.. zei iemand dertigersdillema’s? Welke dillema’s?

---

Dit blog is een bijdrage van Jorine van Jorinekuilman.nl