Wat is Purusha? En hoe verschilt het van Prakriti?

Purusha wordt vaak in één adem vermeld met Prakriti. Deze twee concepten zijn deel van de Indiase filosofie en de yogawereld. Ze worden gebruikt om het universum beter te begrijpen en ons leven.

Het zijn dus hele belangrijke concepten in de yogafilosofie.

In deze blog lees je meer over Purusha en de verhouding van Purusha tot Prakriti.

Wat is Purusha?

Samkhya, de basis van de yogafilosofie, gaat ervan uit dat het enige wat er in het begin van alles was, puur bewustzijn was: Purusha. Ofwel, oneindige intelligentie, niet-gemanifesteerde bewustzijn.

Bewustzijn heeft volgens Samkhya tot doel zich uit te breiden.

“Om te kunnen leren over zichzelf, waardoor het zich kan uitbreiden, moet bewustzijn ervaringen kunnen hebben. Daarom is er naast puur bewustzijn ook Prakriti. Prakriti is de materie. De materie waarmee bewustzijn tot expressie kan komen. Alles wat je ziet in de wereld is bewustzijn gemanifesteerd in een bepaalde vorm van Prakriti. Mensen zijn dus ook een uitdrukking van dat pure bewustzijn en in de kern zijn wij Purusha.” – Rolf

Purusha, Prakriti en Samkhya zijn hele belangrijke aspecten in de yogafilosofie, maar kunnen ook wat verwarrend zijn. In deze video leg ik daarom meer uit over deze aspecten.

Purusha (puur bewustzijn) vs. Prakriti (materie)

Om nog beter te begrijpen wat het verschil tussen Purusha en Prakriti is, geven we je een voorbeeld. Misschien is het herkenbaar:

Zojuist heb je een zinderende yogales gevolgd, ofwel online ofwel offline. Je hebt iets gevoeld of ervaren wat je niet kunt beschrijven.

Was het verlichting? Het leek wel even zo; je was even verlicht van alle aardse lasten, je voelde je licht, blij, de liefde leek door je lichaam te stromen. 

Je wilt meer. Je bouwt een altaartje. Hangt posters van Hindoestaanse goden op in je huis. Je brandt wierook.

Je gaat op yogavakantie naar Bali en koopt allerlei boeddhabeeldjes, spirituele t-shirts en kaarsenhouders om dat gevoel, dat verlangen naar het spirituele, vast te houden en te versterken.

Voel je hem al aankomen? Die momenten van verlichting en diepe meditatie kun je vergelijken met Purusha. Puur bewustzijn, ziel, ‘zijn’, ontastbaar.

Prakriti is dat wat meer tastbaar is, zoals alle objecten die je koopt om maar vast te houden aan het spirituele, wat niet tastbaar is. De crux is dat het juist het tegenovergestelde effect bereikt.

Prakriti is ook ons lichaam en onze zintuigen zelf: onze gedachten, verlangens, intelligentie, herinneringen. Kom je daarvan los, dan kom je dichter bij wie/wat je in essentie bent: Purusha.

Waarom is het belangrijk om te begrijpen wat Purusha is?

De meeste mensen, met name yogi’s, kennen een periode (of een heel leven) waarin ze op zoek zijn naar zichzelf. Wie zijn we? Waarvoor zijn we hier op aarde? Wat is het doel van het leven? Waar horen we?

Beter begrip van je ware natuur en purpose

Door te begrijpen wat Purusha is – en wat het verschil met Prakriti is – kun je een dieper begrip krijgen van je ware natuur en je doel hier op aarde.

Je kunt je identificatie met materie (letterlijke materiële zaken, zoals kleding of voertuigen, maar ook gedachten, verlangens, herinneringen of gevoelens) loslaten. Zo kun je losbreken van Samsara, de eeuwige cyclus van leven en dood.

Alles is verbonden met elkaar

Ook kun je door Purusha te begrijpen, een dieper besef ontwikkelen van de onderlinge verbondenheid van al het leven op aarde. Zo kun je compassie, mededogen en altruïsme naar anderen vergroten.

En jezelf ook meer liefhebben en accepteren.

Oefeningen om Purusha te ervaren en versterken

Wil je ervaren wat Purusha is en wie jij bent in essentie? Er zijn verschillende oefeningen die je kunt doen om Purusha te ervaren of te cultiveren. 

1. Meditatie en mindfulness om Purusha te ervaren

Door regelmatig te mediteren en mindfulness te oefenen, kun je leren om je gedachten en je emoties te observeren zonder dat je daardoor wordt meegesleept.

Er zijn veel verschillende soorten meditaties, maar je kunt elke meditatie gebruiken om Purusha te ervaren

Probeer eens deze geleide meditatie voor meer innerlijke rust.

2. Zelfreflectie

Met zelfreflectie ga je je innerlijke wereld verkennen, net als dat je met meditatie doet. Je onderzoekt je relatie tot de wereld om je heen door vragen te stellen als ‘Wie ben ik werkelijk?’ en ‘Wat is de aard van mijn bewustzijn?’.

Als je meer gerichter wilt reflecteren:

• Kies een onderwerp. In welk aspect van je leven wil je meer inzicht krijgen? Een bepaalde emotie? Een gedragspatroon? Een relatie? Een doel? Of een probleem waar je tegenaan loopt?
• Stel jezelf de vraag ‘waarom’: waarom voel je je op een bepaalde manier? Waarom gedraag je je zo? Probeer de echte reden te achterhalen achter je gedachten, gevoelens en gedrag.
• Reflecteer op je antwoorden. Neem de tijd om je antwoorden te laten bezinken en te onderzoeken wat je hebt ontdekt. Kun je nog een niveau dieper gaan? Probeer oordelen over jezelf los te laten en wees open voor wat je tegenkomt.

3. Journaling

Journaling haakt mooi in op zelfreflectie. Het opschrijven van je gedachten en bevindingen in bovenstaande oefeningen is een manier om meer inzicht te krijgen in wie jij daadwerkelijk bent – en om je verbinding met Purusha te cultiveren.

4. Yoga en ademwerk

Yoga en ademwerk zijn net als meditatie krachtige tools om verbinding te maken met je innerlijke zelf en Purusha te ervaren.

Het HWY practice platform staat vol met yogavideo’s die je makkelijk thuis kunt doen op ieder moment van de dag. Benieuwd? Probeer het eens een maand uit en zie hoe het bevalt!

5. Oefeningen in zelfcompassie

Oefeningen in zelfcompassie en het vermogen om anderen te vergeven, zijn essentieel voor spirituele groei en bewustzijn. Ook hierbij helpen yoga en meditatie je, met name de meditaties voor zelfcompassie. 

Met oefeningen voor zelfcompassie leer je jezelf te accepteren en lief te hebben zoals je bent, waardoor je los komt van ego en zelfkritiek. Dat helpt je om je ware aard, Purusha, te herkennen en te ervaren. 

Conclusie

Je kunt Purusha dus vergelijken met het bewustzijn of het ontastbare. Prakriti daarentegen is dat wat meer tastbaar is, het materiële, maar ook ons lichaam en onze zintuigen. 

Door Purusha en Prakriti goed te begrijpen krijg je een dieper begrip van je doel hier op aarde.

Yogaoefeningen helpen je om Purusha zelf te kunnen ervaren, dus ga vooral lekker zelf aan de slag en ervaar de effecten van Yoga.

---

We hopen dat deze blog je meer inzicht heeft gegeven. Verdiep jij je weleens in de yogafilosofie om meer diepgang te geven aan je practice? Laat het ons weten in een reactie hieronder.