Samadhi – totale verlichting volgens het achtvoudige pad

Samadhi is de achtste stap van het achtvoudige pad van yoga.

Het is moeilijk om met exact één woord aan te geven wat samadhi is, maar je kan het ongeveer zien als de hoogste staat van mentale concentratie die een mens kan bereiken. Een staat die volledig onverstoord is door gedachten en emoties.

In dit blog vertellen we je daar graag wat meer over. Zo kom je meer te weten over:

• Wat samadhi is
• Het achtvoudig pad in het algemeen
• Hoe je samadhi kunt bereiken

En nog veel meer! Lees je mee?

Vraag en antwoord over Samadhi

1. Wat is de betekenis van samadhi?

Samadhi is de laatste stap in het achtvoudige pad. Het komt van de woorden ‘sam’ en ‘dhe’. Sam betekent zoiets als ‘compleet’ of ‘gelijkmoedigheid’. Dhe kun je vertalen als ‘plaatsen’, ‘zien’ of ‘intellect’.

2. Hoe wordt samadhi omschreven?

Samadi wordt op veel manieren geïnterpreteerd en omschreven, zoals ‘bliss’, ‘bevrijding’, ‘absorptie’, ‘realisatie’, ‘verlichting’ of ‘eenzijn met de allerhoogste geest’.

Het is de realisatie dat het leven zich binnen in ons afspeelt en dat zich dat alleen maar afspeelt op dit moment. Niet in de toekomst en niet in het verleden.

3. Waar staat samadhi voor?

Samadhi wordt in religies zoals het Hindoeisme en Boedhisme gezien als het hoogtepunt van spirituele en intellectuele activiteit.

Alleen door samadhi te bereiken kan de cyclus van dood en hergeboorte worden doorgebroken (dit wordt samsara genoemd) en zo ontstaat er dus ultieme vrijheid.

Samadhi en het achtvoudige pad

In de Yoga Sutra’s van Patanjali wordt het achtvoudige pad van yoga beschreven. Dit bestaat uit een serie van beoefeningen gericht op de buitenwereld en je eigen innerlijke binnenwereld.

Samadhi is de laatste stap van het achtvoudige pad. Het valt samen met dharana en dhyana onder de term ‘sanyam’ of ‘samyama’ wat vrij vertaald ‘controle’ betekent en wat het gehele meditatiegedeelte betreft.

Het verschil tussen dharana en samadhi

De verschillen tussen de laatste stappen zijn heel subtiel. Dharana is een diepe vorm van concentratie en bij continue aandacht ontstaat er dhyana. Het subject en het object worden als een ervaren, maar zijn nog steeds twee verschillende dingen.

Er is nog steeds concentratie nodig om die eenheid te ervaren. Zodra de concentratie stopt, stopt de eenheid.

Pas wanneer het subject en object volledig met elkaar samensmelten en het subject zichzelf daarbij vergeet, is er echt sprake van samadhi.

Een zijn met het universum, wat betekent dat?

Wanneer een yogi volledige samadhi heeft bereikt, wordt er gezegd dat dit een ervaring van ultieme eenheid is. Er is geen onderscheid meer tussen jou (het Zelf) en de wereld om je heen.

Er is geen lijden meer, er zijn geen problemen meer. Het is een staat die voorbij alle mogelijke ervaringen gaat.

Samadhi is geen trans-staat. Het is een staat waar er geen onderbewustzijn en geen onbewustheid is, alleen maar bewustzijn.

Dit klinkt waarschijnlijk behoorlijk vaag en dat is logisch. Niet veel mensen bereiken de staat samadhi en het is moeilijk te begrijpen, omdat het zoiets ontastbaars is.

Constant zoekende naar meer

Je kan het als volgt bekijken. Als mens kunnen we onderscheid maken tussen de dingen om ons heen. Dit is extreem belangrijk om te kunnen overleven (denk even aan het verschil tussen een scherp mes of een licht veertje, op zich wel handig om dat verschil op te kunnen merken!).

Door dit onderscheid voelen we ons echter ook incompleet. Als ik maar die nieuwe baan/auto/relatie heb, dan… We blijven continu opzoek naar ‘iets’.

Wanneer je voorbij het intellect gaat en een staat van gelijkmoedigheid bereikt, kun je nog steeds dit onderscheid maken, anders zou je snel het loodje leggen ;). Maar er is een groot verschil. Je ziet het leven precies zoals het is, je bent er als het ware in neutrale vorm, waardoor je voorbij onderscheidingen gaat. Er is geen onderscheid tussen leuk en niet leuk, mooi en niet mooi. Je gaat voorbij tijd, ruimte, vorm en grenzen. Je ervaart alles continu in het huidige moment als zijnde een groot geheel.

Sadhguru omschrijft het ook wel als ‘dat wat niet is’. Alles ‘wat is’ heeft kwaliteiten zoals vormen en grenzen. Dat ‘wat niet is’ is vrij en ongebonden.

Aan het eind van je practice is meditatie een uitstekende methode om meer in het huidige moment aanwezig te zijn en op te gaan in het grotere geheel. In de video hieronder vertellen we je daar graag meer over.

Samadhi is the culmination of yoga; it is a state of bliss and union with the Universal Spirit – B.K.S. Iyengar – the tree of yoga

Verschillende fases van samadhi

In de Yoga Sutra’s wordt samadhi onderverdeeld in een aantal fases. De twee belangrijkste zijn sabikalpa en nirbikalpa.

1. Sabikalpa

In deze staat ga je voorbij mentale activiteit, je wordt niet meer beïnvloed door gedachten en er is geen tijd en ruimte. Je ziet dat je niks hoeft te doen, dat alles vanzelf gaat.

Dit is echter geen permanente staat en je bent je nog steeds bewust van het meditatie proces.

Samskaras, alle mentale imprints die ooit ontstaan zijn in jou door gedachten, intenties, acties, zijn nog aanwezig. Het ego is nog aanwezig en daarom wordt dit ook weleens aangeduid als een ‘gevaarlijke staat’.

Als mensen hier hun ego gebruiken voor hebzucht en ambitie kunnen ze veel schade aanrichten. Als ze hier vanuit puurheid en bescheidenheid handelen, kunnen ze juist veel goeds doen voor de wereld.

Deze fase wordt weer verder onderverdeeld in 4 stappen:

• Sarvitarka samadhi: de geest focust zich op alle aspecten van het fysieke object
• Savichara samadhi: de geest gat voorbij de buitenste lagen van het object
• Sa-ananda samadhi: de geest gaat voorbij het intellect, voorbij de objectieve wereld. Hier kun je extase, bliss, vreugde ervaren.
• Sa-asmita samadhi: de geest gaat voorbij de bliss en ‘je bent’. Alleen ‘ik ben’ is nog aanwezig, zonder angsten of verlangens.

2. Nirbikalpa

In deze staat ga je voorbij de ervaring van ‘fijne’ en ‘niet fijne’ ervaringen. Er is complete absorptie van lichaam, geest en object van meditatie en er is geen onderscheid meer tussen ‘jij/het ego’ en ‘de wereld’.

Er is ook geen onderscheid tussen heden, verleden en toekomst. Het is een staat van diepe liefde voor de wereld en alles daarin.

Over deze staat wordt gezegd dat wanneer iemand er 21 dagen in blijft, er een kans bestaat dat de ziel het lichaam voorgoed verlaat.

Hoe bereik je samadhi?

Als we je hier toch eens een simpele, kant en klare handleiding voor zouden kunnen geven, dan zouden we allemaal binnen no time verlicht zijn ;).

Maargoed, in feite is die handleiding er natuurlijk wel! Dat zijn namelijk de 8 stappen van het achtvoudig pad. Die stappen zijn nodig om een bepaalde state of mind te creëren waarin je steeds een laagje dieper komt.

Het vraagt om volledige toewijding aan het achtvoudige pad. Het pad ‘een beetje volgen’ of ‘af en toe’ zal je niet naar volledige samadhi brengen.

De laatste 3 stappen van het pad, samyama (totale integratie), kunnen gezien worden als effecten van de voorgaande beoefeningen. Deze stappen gaan over niet-doen, waar de voorgaande stappen nog veel meer over ‘doen’ gaan.

Als je wil oefenen met een staat van gelijkmoedigheid, dan kun je vipassana meditatie beoefenen. Daarin oefen je om steeds ok te zijn met wat is en ervaar je dat alles continu in verandering is..

Heb jij weleens samadhi ervaren? Laat het ons weten in een reactie hieronder!